The Yellow Kid and his Daddy en de scherpe kantjes van de oudste strip (8 april1897)

Om weer even tot de wortels van dit blog terug te keren en geleid door toeval presenteren we hier wat slechte (gele) foto's van een krantje genaamd "The Illustrated Record. The largest illustrated newspaper in the world van 8 april 1897. We kijken even in de kraamkamer van het stripverhaal. Excuses voor het niet geheel te lezen stukje tekst dat bij dit artikel hoort, maar het zelfportret van Outcault maakt een hoop goed. En natuurlijk de Yellow Kid met een botte bijl. Ja dat armoedzaaiertje had heel wat scherpere kantjes dan zijn jongere broertje Buster Brown. De eerste ruwe stapjes van het stripverhaal deden al direct aan zelfcensuur. Het zou alleen maar braver worden. En wat kon die Outcault goed katten tekenen!

 

 

Smurf Veilig

Altijd een goed advies. Zeker als het op een houten luciferdoosje staat.

Geeft Kinderen Blijheid 6: Ziet er leuk uit, is zeldzaam, maar niet van rond 1900 en niet zo goed getekend

Onlangs in het kader van onderzoek naar Oud-Hollandse platinatijdperkboeken, wisten we dit prachtige boek, zesde uit de reeks Geeft Kinderen Blijheid (maar bij ons exemplaar ontbreekt deze ooit opgeplakte strook, kwestie van printen en weer opplakken), van Oom Abraham (is dat wel Daan Hoeksema, zoals ze bij Last Dodo veronderstellen?) en getekend door ene S. van Vleuten:Baron van Munchhausen. Vergelijkbare exemplaren staan altijd te koop voor te veel geld en worden gedateerd (want er staat geen jaartal in) rond 1900. Dat klopt niet want de Gebroeders Koster waren al van Amsterdam naar Bussum verhuisd (dat gebeurt ergens tussen 1922 en 1925) en het boek is dus van na 1925. Even uitleggen: Geeft Kinderen Blijheid is het motto van de uitgever sinds ze naar Bussum zijn verhuisd. Een motto is een spreuk of gezegde met dezelfde letters als de uitgever. GKB=Gebroeders Koster Bussum en Geeft Kinderen Blijheid.

We sloegen het open en het viel ons op hoe het op de neef van Prikkebeen lijkt, althans in eerste instantie. De heer Samuel van Vleuten was duidelijk geïnspireerd door Daan Hoeksema, maar ontbeerde het talent. Als Oom Abraham inderdaad Daan Hoeksema is moet hij zich toch hebben opgewonden over de onbeholpen stijl van de heer van Vleuten en waarom heeft Hoeksema het boek niet zelf geïllustreerd. Hoeksema had het druk genoeg in die tijd gezien zijn ongekende productie in die tijd. Hij was aan zijn eindsprint bezig (zie gisteren). 

Blijft dus de vraag wie is Oom Abraham. P.A.E.Oosterhoff is wat ons betreft een stuk logischer. Hij is een zeer bekende rijmer uit die tijd die veel prentenboeken (ook met Daan Hoeksema) heeft berijmd. 

Daan Hoeksema (11-4-1879 - 4-1-1935)

Daan Hoeksema werd op 8 januari 1935 begraven als "een der meest populaire teekenaars" van zijn tijd.Hem is dus de oorlog bespaard gebleven.

De vele drukken van De neef van Prikkebeen

Dat we nog nooit van Daan Hoeksema hadden gehoord is natuurlijk volledig aan onszelf te wijten. Alles al tig keer gelezen op de Lambiek-site maar daar lees je dan weer overheen en tenslotte is het weer uit het geheugen gewist. Nu we een stapel fysieke items voor ons hebben liggen zijn we weer naarstig op onderzoek gegaan. Het is duidelijk dat de Neef van Prikkebeen een schot in de roos was.

 

 

Dat kun je wel lezen in deze advertentie uit het Nieuws van de Dag van 13 november 1909!

Een tweede druk verscheen al in 1910. Beide drukken staan ook vermeld bij de koninklijke bibliotheek. 

Speurend door oude kranten vinden we pas in 1925 de vermelding van een 7e druk. De 9e druk met andere voorkant is van daarna. Wij hebben een 4e druk. Een optelsom waarbij we de resterende 3e tot en met 6e druk gelijk verdelen tussen 1910 en 1925 maakt al snel duidelijk dat een 4e druk rond 1916 gezocht moet worden.

Wij blij.

Over Felix Hess en Daan Hoeksema

We blijven ons verbazen. Staat er eerst een stuk in de krant over Felix Hess (Uit het kladschrift van Jantje), waaruit we kunnen opmaken dat er ook andere vroege (strip) tekenaar-vorsers zijn (zoals Sytze van der Veen) die gewoon een boek heeft uitgegeven van zijn onderzoek (zie Volkskrant 2 november 2022 stuk van Joost Pollmann: Eerherstel voor Felix Hess, de kinderlijke krabbelaar). Ook deze pionier komt tragisch aan zijn einde net als A.M. de Jong en G. Th. Rotman. Die oorlog heeft een flinke hap genomen van een creatieve generatie. Felix Hess en zijn vrouw werden in 1943 vermoord in Sobibor. 

Dan stuitten we op een andere tekenaar, die eigenlijk heel erg beroemd was in zijn tijd,  maar wederom totaal door ons vergeten, Daan Hoeksema. Ja ja de oertijd van Neerlands oudste prentenboeken. Zijn dat strips? Een plaatje per praatje, dus ja. Hoeksema was een tijdgenoot van Outcault, McManus en Winsor McCay en tekende  zeker niet onverdienstelijk. We gaan hier later over door want het is teveel voor een blogje. In ieder geval was Neef van Prikkebeen  een besteller met maar liefst 7 drukken tussen 1909 en 1925! Onderstaand opgedelpht knipsel spreekt voor zich. Uit het Algemeen Handelsblad 25 november 1925:

 

 

PS Diamiaatjes zijn een soort chocolaatjes.

Over de datering van Prinsesje Sterremuur

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zo hopelijk hebben jullie het verhaaltje op d'andere blog uitgelezen en zijn jullie klaar voor Smidje Smee. Hier nog wat onderzoek wat betreft de boekuitgave van Prinsesje Sterremuur.

In dit soort boekjes staat nooit een jaartal. Toch weten we daardoor ook dat het ergens in de jaren 20 of 30 gedateerd moet worden. De verhaaltjes stonden tenslotte ook in de krant en ieder oeuvre heeft een chronologie. Prinsesje Sterremuur is een tamelijk oud verhaal dat al kwam na de muizensaga Snuffelgraag en Kragelijntje. Prinsesje Sterremuur verscheen ook in het Duits al in 1928.Gelukkig staat achterin een lijst met boeken die al verschenen waren. Over Prinzessin Sternmiere uit 1928 hebben we het al gehad. Volgt Le Raid aerien de monsieur Barnabas dat stamt uit 1930. De luchtreis van de Pegasus, hetzelfde verhaal, zou pas in 1932 zijn verschenen en de andere boekjes pas in 1935 (zoals Sambo en Jocko). Op de Lastdodo site stond bij deze versie het jaartal 1946. Dat geldt alleen voor een herdruk in nieuwe spelling. Dit boekje is meer dan 10 jaar ouder vanwege de besproken lijst achterin en vooral datgene dat hier ontbreekt. Zo ontbreekt De ezel van mijnheer Pimpelmans (1931) en nieuwe avonturen van mijnheer Pimpelmans (1933). Een datering in 1930 lijkt ons meer in de buurt. 

 

PS En HOEWEL GRAPPIG, BEVATTEN DEZE BOEKJES NIETS WAT IN OPVOEDKUNDIG OPZICHT EENIGE AANSTOOT KAN GEVEN. Rotman hield het braaf. Hoewel we best schrokken van de wreedheid van de houthakker. Hoe kan je de vleugeltjes afknippen van zo'n klein feeënmeisje.

Alledrieduvekaterschesakkerdemallemosterdmolen! (op zijn Haddocks maar ver voor Haddock)

"Alledrieduvekaterschesakkerdemallemosterdmolen! " tierde de stuurman. 

Nee geen kapitein Haddock, maar deccennia eerder op maandag 9 april 1923 al verschenen in het Volk, en uitgesproken door Bulletjes vader, stuurman op de Hercules nadat de twee snaken, net aangekomen in de haven van New York, indiaantje wilden speelen door de vredespijp te rooken!

Wij bieden jullie hier aan het plaatje uit De wereldreis van Bulletje en Boonestaak, vierde deel. 

En als bonus het fysieke bewijs voor de vroege datering: het originele krantenknipsel en de achterzijde met datum!

Klifhanger

Voor de zondag en dan stoppen we ook weer even met deze plaatjes nog een echte klifhanger (Ja dat is een anglicisme). 

Dit plaatje, uitgeknipt uit het album, bieden we aan met aanzienlijke korting. Let wel het is ook nog groter dan die van gisteren. Voor slechts 20.000 euro sturen we het op. 

 Vragen: 

1. Hoe eindigt dit?

2. Wie is AC?

 

 

 

Gevechtswolk tussen Bobbie en Tom (de verstekeling)

Om onze blog enige continuïteit te geven voegen we hier weer eens een gevechtswolk toe (over gevechtswolken). Een beetje tegen ons principe in van de gebaande paden, toch een plaatje van Hergé, die toch ook wel leuke boeken maakte. De gevechtswolk komt uit een herdruk (1956 of zo) van Kuifje in Afrika, bladzijde 45, rechtonder. 

Voor een bedrag van slechts 25.000 euro, knippen we deze uit het album en sturen het aangetekend op. Maar nu eerst de mooie gevechtswolk waarbij Bobbie, de boef Tom, die lastige verstekeling die in opdracht van AC al sinds het begin van de dierendoodschietende reis door Afrika het leven zuur maakt, aanvalt om zijn baasje te beschermen.